ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ (ΘΕΣΗ ΛΕΙΒΑΔΙΑ)

Χτιστός θαλαμωτός τάφος Α Αιανής, περιγραφή

  Ο θαλαμωτός τάφος Α είναι ο μεγαλύτερος του είδους που έχει αποκαλυφθεί στη Νεκρόπολη, των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, της Αιανής, στη θέση Λειβάδια, βόρεια του λόφου της  Μεγάλης Ράχης.

   Ο νεκρικός θάλαμος του τάφου έχει διαστάσεις περίπου 4x4μ., με πλευρές πλάτους 3μ., οι οποίες είναι κατασκευασμένες εναλλάξ από τρεις και δύο σειρές δόμων. Η στέγη του ήταν επίπεδη, κτισμένη  με μακρόστενους δόμους, που πατούσαν πιθανόν πάνω σε ξύλινο δοκάρι, του οποίου οι εγκοπές στήριξης διακρίνονται στα τοιχώματα του θαλάμου. Η στέγη στηριζόταν μάλλον σε αράβδωτο κίονα, τμήμα του οποίου βρέθηκε  πεσμένο μέσα στο θάλαμο μαζί  με πλέγμα σανιδιών.  Παρά τη σύληση  και την καταστροφή του τάφου, σε ορισμένα σημεία των τοίχων του θαλάμου διασώθηκε  γραπτή διακόσμηση και λιγοστά  χρυσά ελάσματα  με εμπίεστη διακόσμηση δεκαεξάφυλλου ρόδακα,  καθώς και αργυρά επίχρυσα κισσόφυλλα.  

  Μέσα στο νεκρικό θάλαμο αλλά και έξω από αυτόν, στη νότια πλευρά του και σε αρκετό βάθος, αποκαλύφθηκαν τμήματα δωρικών κιονόκρανων και γείσων με σταγόνες.  Τμήμα βάσης ενός μεγάλου κίονα βρέθηκε επίσης στη λιθολογημένη κατά μία σειρά πλευρά.  Είναι πολύ πιθανό ότι πάνω από το νεκρικό θάλαμο είχε κατασκευασθεί  ναόσχημο κτίσμα , πιθανότατα τάφος, που λειτουργούσε ως ηρώο, όπου λατρευόταν ο αφηρωισμένος νεκρός.

 Δρ Γεωργία Καραμήτρου Μεντεσίδη

 Φωτογραφίες

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ (ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ)

Δημόσιο κτήριο με Δεξαμενή. Περιγραφή

   Ένα από τα σημαντικά κτήρια, δημόσιου χαρακτήρα, που αποκαλύφθηκαν  στον επιβλητικό λόφο της Μεγάλης Ράχης  και ανήκουν στην αρχαία πόλη της Αιανής, είναι το μεγάλο οικοδόμημα στην αυλή του οποίου ανασκάφηκε μεγάλη κυκλική Δεξαμενή. Το κτήριο βρίσκεται στο νότιο κορυφαίο χώρο του λόφου, όπου ανιχνεύθηκαν τα λαξεύματα που έγιναν πάνω στο  φυσικό βράχο για τη θεμελίωση των τοίχων. Πρόκειται για ένα σχεδόν ορθογώνιας κάτοψης κτίσμα, η αυλή του οποίου, όπου και η δεξαμενή, ήταν στρωμένη με βότσαλα, κάθετα τοποθετημένα κεραμιδάκια και κουρασάνι (κονίαμα από τριμμένο κεραμίδι, άμμο και ασβέστη).

  Η κυκλική δεξαμενή έχει βάθος 8,5μ. και στο κατώτερο τμήμα της, διαμέτρου 4,5μ., και σε ύψος περίπου 2μ. σώζεται η αρχική της μορφή. Η δεξαμενή κατασκευάστηκε  μέσα σε πορώδη ασβεστολιθικό βράχο, ο οποίος είναι μαλακός και σπάει εύκολα. Για μεγαλύτερη στεγανότητα και στερεότητα τοποθετήθηκε στρώση από γωνιόλιθους και ακανόνιστες πέτρες πάνω στα  τοιχώματα του μαλακού βράχου, ενώ ακολούθησε μια επιπλέον στρώση από μακρόστενα τούβλα με συνδετικό κονίαμα.  Ο πυθμένας και η στενή εσωτερική πλευρά των τούβλων καλύφθηκαν με παχύ στρώμα κονιάματος από τριμμένο κεραμίδι, άμμο και ασβέστη. Η κάτω διάμετρος της δεξαμενής είναι 4,5μ., ενώ η διάμετρος στο πάνω τμήμα της, όπου λείπει η ενδιάμεση στρώση από γωνιόλιθους και τούβλα, είναι 6,5μ.

  Η Δεξαμενή αυτή βοηθούσε στην υδροδότηση της πόλης με την περισυλλογή του βρόχινου νερού. Στο συμπέρασμα αυτό  οδήγησαν τα αυλάκια – αγωγοί με κοιλότητες για φιλτράρισμα, που διατηρήθηκαν στις τρεις πλευρές της αυλής, καθώς και οι πηλοσωλήνες που αποκαλύφθηκαν στον ίδιο χώρο. Ο πυθμένας της Δεξαμενής  έδωσε πλήθος ευρημάτων. Περισυλλέχτηκαν πολυάριθμες πήλινες υδρίες και οινοχόες, δύο χάλκινες οινοχόες και ένας χάλκινος καδίσκος, σκεύη που προφανώς χρησίμευαν για την άντληση του νερού. Τα νεότερα αγγεία χρονολογούνται στο 2^ο αι. π.Χ. και δίνουν έτσι το «terminus antequem», δηλαδή το κατώτερο χρονολογικό όριο για τη χρήση της Δεξαμενής.

Δρ Γεωργία Καραμήτρου Μεντεσίδη

 Φωτογραφίες